- арып бетү
- замота́ться, намота́ться, притоми́ться
Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.
Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.
бет алдыру — (Монғ.) бағыттату. Қойды қорадан шығарып б е т а л д ы р а бергенде қар қайта борап, қой қапталдай жөнелді («Ж. өмір», 15.05.1986) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
җык — БУЛУ – Тәмам туеп, арып бетү, гарык булу (нин. б. эштән, күренештән). ҖЫК КЕРГЕРЕ (ТИГЕРЕ, БУЛГЫРЫ) – Тиргәү, каргау сүзе. ҖЫК КЕБЕК – Әзмәвердәй, зур гәүдәле, таза. ҖЫК ЧЫГУ – Хәлдән таю, тәмам йөдәү сабан сөйри сөйри атларның җыгы чыккан. ҖЫККА … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көтү — I. 1. Кемнең яки нәр. б. килүен яисә нәр. б. булуын алдан белеп саклап тору; очратырга, каршы алырга әзер булып тору, исәп тоту, ышану, шуны теләү, өмет итү 2. Берәр нәрсәнең булуына ышанып торып, саклап торып вакыт уздыру 3. Кем өчен дә булса… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тосап — 1 (Қ орда: Арал, Қарм., Сыр., Шиелі) теңіздің жағаға шығарып тастаған шөп шаламы, су бетіндегі шөптің қалдығы, қоқымы, қамыс шірігі. Мына шелектегі су т о с а п т ы екен Қ орда., Арал). Теңіздің жағаға шығарып тастаған т о с а б ы н тыңайтқыш… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
тандыр — зат. Нан пісіретін дала пеші. Ұйғыр, өзбек, қазақ халықтары ежелден пайдаланады. Тандырдың биіктігі 80 100 см, т.б. жалпақ, ауыз жағы кішірек, кірпіштен күмбез тәріздес қаланып, іші сырты сы ланады. Ішкі бетіне жүн, түз қосылып сүтке иленген… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
әуе (теңіз) кемелерінің ұшып келуі (кіруі, кетуі) — Қазақстандық және шетелдік әуе кемелерінің Қазақстан Республикасынан ұшып шығуы, сондай ақ Қазақстан Республикасына келіп қонуы шекара әскерлерінің бақылау өткізу пункттері және кеден мекемелері бар әуежайларда (аэродромдарда) жүзеге асырылады.… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
кәріз — зат. Жер асты суларын жер бетіне шығарып, шаруашылыққа пайдалану үшін жер астынан көлбей қазылған арық немесе арна … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
долық — 1 Қ орда., Арал) шыңырау құдықтың лай, батпағын арылту үшін қолданылатын қап, ыдыс. Шыңырау құдықтан д о л ы қ п е н лай шығарып, судың бетін аштық Қ орда., Арал). қ. долы 2. 2 (Сем.: Абай, Ақс., Көкп., Шұб.) бәйге атының желігі. Аттың д о л ы ғ… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көзеу — 1 (Гур., Маңғ.) бұлақтың, құдықтың көзін тазалау. Бетінде шылапай суы бар құдықты қолмен к ө з е п те жолаушылар су шығарып алатын (Гур., Маңғ.) 2 (Рес., Орын.) көрсету. Онда пәленше түгенше бар деп к ө з е д і ол (Рес., Орын.) 3 (Сем., Абай;… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шылапай — (Маң.: Маңғ., Шевч.) құдық түбінде жылтылдап көрінетін болар болмас қана су. Бетінде ш ы л а п а й ғана суы бар құдықты қолмен көзеп те (көзін аршу) жолаушылар су шығарып алатын (Маң., Маңғ.). Бұл) – шыла «дымда, сула» деген етістіктен жасалған… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі